Petrol Piyasası Raporu: 2020’ye bakış

Bu raporla, 2020 yılına ilk bakışımızı yayınlıyoruz. Rapor hazırlanırken petrol fiyatları, Mayıs sonunda 70$ düzeyinden 60$ düzeyine ciddi bir düşüş gösterdi. Yakın zaman kadar, İran, Venezuela, Libya durumları ve Viyana Anlaşması gibi bir dizi tanıdık belirsizliğin hâkim olduğu tedarik tarafında odaklanılmıştı; bu da fiyatları Nisan başında yukarı taşımış ve Mayıs sonuna kadar orada kalmıştı. Tedarikle ilgili bu kaygılar ortadan kalkmadan, Umman Körfezi’ndeki iki tankere yapılan saldırıyla %4’lük bir artış meydana geldi, ardından hafifçe indi.

Ekonomik hassasiyetin azalmasıyla birlikte şimdi odak noktası petrola talebe kaydı. Mayıs’ta OECD 2019 için küresel GSH büyümesini % 3.2 olarak verdi ki, bu oran önceki varsayımımızdan düşük. Hollanda Ekonomi-politik Analiz Bürosu verisine göre de, on yıl önceki finansal krize göre dünya ticaretindeki büyüme en yavaş veçhesine girdi.

Petrola taleple ilgili durumun sonuçları belirginleşmeye başladı. 2019 1. Çeyreğinde büyüme, 2018 1. Çeyreğindeki çok güçlü artışla karşılaştrırıldığında sadece 0.3 milyon varil/gün idi. Bu sayı da 2011 4. Çeyreğinden bu yana karşılaşılanların en düşüğü. Günlük talebin 0.6 milyon varil azaldığı OECD ülkelerindeki zayıflık tüm bölgelere yayıldı. Bunda, Japonya’da ılık geçen kış, Avrupa’da petrokimya endüstrisinde görülen yavaşlama ve ABD’de benzin ve mazot talebinin azalması faktörleri etkiliydi ve bu da dışarıya, kötüleşmekte olan bir ticaret görünümü veriyordu.  Tezat olarak, OECD üyesi olmayan ülkelerdeyse, günlük 0.9 milyon varillik bir talep artışı görüldü. Şimdiyese, yılın ikinci yarısı için bir iyimserlik mevcut ve gelecek yıl, iyileşmiş bir ekonomi gözlemlenecek.

Beklenen talep artışını karşılamaksa bir sorun ortaya çıkaracağa benzemiyor. OPEC üyesi olmayan ülkelerden yeteri kadar tedarik sağlanacak. ABD, bu yıl ortaya çıkacak günlük 1.9 milyon varillik tedarik artışının %90’ını karşılayacak; 2020 yılındaysa OPEC üyesi olmayan kesimin payı, Brezilya, Kanada ve Norveç tarafından desteklenen ABD kazanımlarıyla günlük 2.3 milyon varil düzeyinde gerçekleşecek. Bu ay sonunda, talebin kuvveti ve rakiplerindeki sürekli tedarik artışının getirdiği belirsizlikle karşı karşıya kalmış olan Viyana Anlaşması taraf ülkelerinin bakanları, verim anlaşmalarının kaderini tartışmak amacıyla bir araya gelecekler.

Son olarak, ABD ve Avrupa’daki yüksek bakım ve Japonya ve Kore’deki düşük işletim faaliyetleri düzeyleri; buna ek olarak Druzhba boru hattındaki sızıntı dünya rafineri işlemlerindeki artışın zayıf kalmasına neden oldu. Tahminlerimize göre bu değişebilir; Ağustos’taki ham petrol işleme miktarı Mayıs’a göre günlük 4 milyon varil daha yüksek olacaktır. Buysa, ham petrol piyasalarında, Viyana Anlaşması’ndaki varil kesintileri uzatılırsa ve İran ile Venezuela’da bir değişiklik meydana gelmezse daralmaya yol açabilir. Pek tabii ki, durum daha çok yıl sonundaki petrol talebinin kuvvetine bağlı olacaktır.

2020’ye ilk bakışımızdan çıkarılabilecek açık mesaj, büyük bir jeopolitik şok yaşanmadığı ve OPEC üyesi ülkelerinin günlük fazladan 3.2 milyon varillik kapasitesi bulunduğu sürece, her düzeydeki talebi karşılayabilecek yeterli miktarda OPEC üyesi olmayan ülke tedariğinin bulunduğudur. Bu da tüketiciler ve şu anda kırılgan durumdaki küresel ekonominin sağlığı için, petrol fiyatlarındaki tırmanışı sınırlandıracağı için iyi bir haberdir. Ancak, bu da, orta vadede ihtiyaç duyulacak yeni kapasite yatırımı bağlamında üreticilerin ihtiyaçlarına karşı bir pozisyon olarak da ele alınmalıdır.