Biyogaz ve gaz motorlarının endüstrideki yeri

24Enerji çeşitliliğinde son yıllarda öne çıkan bir diğer alternatif ise yeni gaz motoru teknolojileri. GE Kıdemli Ürün Müdürü Thomas Elsenbruch, ICCI Fuarı’ndaki Yeni Teknoloji ve Uygulamalar Oturumuna katıldı. Oturumda, “Gaz Motorları, Biyogaz ve Depolama Gazı ile Dünyada ve Türkiye’deki Yeni Uygulamalar” başlıklı konuşması ile bu alandaki yenilikleri gözler önüne serdi.

Dünyanın en büyük gaz motorları üretim merkezlerinden olan Avusturya’daki GE Jenbacher tesislerinde, geniş motor gücü değerlerine sahip ürünler geliştiriliyor. Bu gaz motorlarında yakıt olarak kömür gazı, doğalgaz, biyogaz, atık su arıtma gazı, sentez gazları kullanılıyor. Uygulama alanları ise hayli çeşitli: Endüstriyel, ticari ve evsel müşterilerden oluşan taleplerde elektrik, ısıtma ve soğutma amaçlı birçok alanda gaz motorları kullanılabiliyor.

Elsenbruch, küresel enerji üretiminin yaklaşık yüzde 2’sinin biyokütleden elde edildiğini söyledi. “Küçük üniteler sayesinde esnek kullanım alanları mevcut. Çok farklı ısı aralıklarında yanan malzemelerin kullanılabileceği bu gaz motorlarında, bahçe ve yemek atıkları, hayvanlardan elde edilen organik gübre çeşitleri, zirai atıklar, orman ürünleri atıkları, deri ve tekstil ürünleri atıkları gibi materyaller yakıt olarak kullanılabiliyor. Dünya üzerinde en çok biyogaz tesisi Çin’de, Avrupa’da ise Almanya’da bulunuyor” diyor.

Türkiye’de Biyogaz Kullanımı

Elsenbruch Türkiye’nin biyogaz ile enerji üretiminin nasıl yapılacağını gösteren güçlü ülkelerden biri olduğuna dikkat çekiyor: “Biyogaz ile elektrik üretiminde 30 yılı geride bıraktık. Türkiye gerekli teknolojilere sahip ve çok ciddi büyüme potansiyeli olan bir ülke.”

Elsenbruch bu konuda devletin teşvik mekanizmalarının önemine değiniyor: “Yenilenebilir Enerji ile ilgili kanunlar Almanya’da biyogazın önünü açtı. Mısır gibi tahıl ürünleri yoğun bir şekilde kullanılıyor. Mevzuat değişiklikleri bu noktada önemli bir unsur olarak karşımıza çıkıyor. Yani devletin teşvik mekanizmaları çok önemli bir konu. Örneğin, İrlanda’da rüzgâr enerjisi ve biyokütle enerjisi projelerinde toplam yatırımların yüzde 50`ye kadarı devlet tarafından sübvanse ediliyor. Tayland’da palmiye yağlarının çok büyük bir kısmı biyogaz üretiminde yerel kaynak olarak kullanılıyor. Çin’de 3 milyon tavuğun bulunduğu tavuk çiftlikleri, burada biriken atıkları kullanıyor.”

Bütün dünyada uygulanan sabit fiyatla alım garantisini uygulamaya sokan Türkiye de “Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM)” ile yenilenebilir enerji üretimini teşvik ediyor. YEKDEM ile devlet; su, rüzgâr, jeotermal, biyokütle ve güneş enerjisi ile çalışan elektrik santrali kuranlara, üretecekleri elektriği 10 yıl süreyle belli bir fiyattan ve döviz bazlı olarak alma garantisi sağlıyor. Bu kapsamdaki santrallerden üretilen elektriğe toplamda 11 milyar 479 milyon 187 bin 175 lira teşvik ödemesi gerçekleştirildi.

Çöp Gazı Üretim Teknolojileri

Gaz motorlarında kullanılan bir başka yenilikçi teknoloji ise çöp gazı. Elsenbruch, “Dünyadaki nüfus artışıyla beraber çöp miktarı da gün geçtikçe artmakta. Bu noktada gaz motorlarında çöp ve kanalizasyon gibi ürünlerin gazlarının kullanılabilmesi oldukça olumlu bir dönüşüm. Bütanın birtakım olumsuz etkileri olduğu için çok tercih edilen bir yakıt değil. Bu yüzden gaz motorlarında genelde biyogaz ve çöp gazı tercih ediliyor.”

Çöp sahalarının büyük şehirlere yakın yerler olması sebebiyle, emisyon salımı konusunda çok katı standartlar olduğundan bahseden Elsenbruch, “Çöp gazında birçok farklı parçacık bulunuyor. Yakma sistemi içindeki parçacıkları daha silindirin girişinde ölçümleyerek, güvenilir bir çalışma sistemi elde ediliyor. Parçaların ömrü de kontrol ediliyor. Yakma kontrol sistemleri size güvenilir bir çalışma sistemi sunmalı, motora gelen gaz seviyesi değiştiğinde sistem kendini uyarıp gaz tedariğini kontrol edebilmeli” diyor.

Türkiye’de Çöp Gazı Uygulamaları

Türkiye’de çöp gazı uygulamalarının 2000’lerin başında başladığını belirten Elsenbruch, kullanım oranlarının giderek arttığını ve çok iyi yönetilen çöp alanları olduğunu söyledi. “Özelleştirilmiş şirketler de bu alana yoğunlaşıp yatırım yaptılar. Zaman içerisinde çok başarılı örnekler gördük. Servis organizasyonlarının başarısı da sistemin daha güvenli hale gelmesini sağlıyor. Ayrıca bu pazarda çok güçlü isimlerin olmasıyla birlikte hızlı bir büyüme sağlandı” dedi.

Gaz Motoru Teknolojilerinin Geleceği

“Yeni teknolojiler sayesinde merkezi olmaktan uzak, planlanabilir ve dinamik yapıya sahip üretim bölgeleri olacak. Bu noktada serbestleşme önemli bir unsur. Üretimi talebe göre uyarlayabilme şansınız var. Gaz uygulamalarının yükselen trendi biyogaz. Bunu takip eden çöp gazı tesisleri 40’tan fazla ülkede kullanılmakta” diyen Elsenbruch, dünyada bu alanda Afrika ülkeleri gibi çok büyük potansiyellere sahip bölgeler olduğuna dikkat çekti. Zamanla bu iki alanda küresel olarak büyük bir yaygınlaşma beklediklerini söyledi. Elsenbruch Türkiye’nin enerji kaynakları konusunda devasa bir potansiyele sahip olduğunun altını çizdi. “Özellikle yenilenebilir enerji alanında, şu an için potansiyellerinin çok altında bir üretim gerçekleştiriliyor. Ancak bu durum günümüzde hızla olumlu bir şekilde değişme eğiliminde. GE olarak Türkiye’nin bu alanda yapacağı yeniliklere odaklanıyoruz ve birlikte yaptığımız başarılı projelerin önümüzdeki dönemlerde de artarak süreceğini düşünüyoruz.”

GE’nin bu konuda önceliklerini GE Gaz Motorları Satış Müdürü Yılmaz Özden şöyle özetliyor: “Enerji verimliliği üzerinde yoğunlaşıyoruz. Daha verimli sistemler ve daha düşük maliyetlerle enerji üretmek ana amaçlarımızdan. Yenilenebilir enerji ve biyogaz üretimini artırmak da üzerinde çalıştığımız ana konulardan. Özden, önümüzdeki dönemde Türkiye’de yenilenebilir enerji alanında özellikle biyogaz, çöp gazı, atık su arıtma gazları alanlarında atık maddelerden enerji elde etmek üzere yoğunlaştıkları projeler olduğunu belirtiyor.